Олон улсын эдийн засаг номны дөрөвдүгээр бүлгийн дүгнэлт. 1. Олон улсын худалдаанд нөөцүүдийн (газар, хөдөлмөр, капитал, үйлдвэрлэл эрхлэх ур чадвар) гүйцэтгэх үүргийг ойлгохын тулд бид хоёр хүчин зүйл ашиглаж хоёр төрлийн бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэдэг загвар авч үздэг. Тухайн хоёр бүтээгдэхүүн нь ашиглагдаж байгаа нөөцийнхөө хэмжээгээр ялгагдах ба энэ нь өгөгдсөн цалин түрээсийн харьцааны түвшинд, бүтээгдэхүүнүүдийн нэгийх нь үйлдвэрлэлд нөгөөгийнх нь үйлдвэрлэлээс газар хөдөлмөрийг өндөр харьцаагаар хэрэглэдэг.
2. Улс нь хоёр бүтээгдэхүүнийг үйлдвэрлэх ба бүтээгдэхүүнүүдийн харьцангуй үнэ болон тухайн хоёр бүтээгдэхүүнийг үйлдвэрлэхэд ашиглагдаж байгаа хүчин зүйлүүдийн харьцангуй үнүүд хоорондоо хамааралтай. Хөдөлмөр түлхүү ашиглагдаж байгаа бүтээгдэхүүний харьцангуй үнийн өсөлт нь хөдөлмөрөөр дамжих орлогын хуваарилалтад нөлөөлнө. Газар эзэмшигчдийн бодит орлого хоёр бүтээгдэхүүнээс хамааран буурах үед хөдөлмөрийн бодит цалин нь хоёр бүтээгдэхүүнээс хамааран өсдөг.
3. Үйлдвэрлэлийн нэг хүчин зүйлийн нийлүүлэлтийн өсөлт нь үйлдвэрлэлийг ерөнхийдөө нэмэгдүүлэх боловч тухайн хүчин зүйлийг түлхүү ашиглаж үйлдвэрлэдэг бүтээгдэхүүний үйлдвэрлэлээ илүүтэй өсгөнө. Бүтээгдэхүүнүүдийн харьцангуй үнэ өөрчлөгдөхгүй үед тухайн хүчин зүйлийг түлхүү ашиглаж үйлдвэрлэдэг бүтээгдэхүүний гарцын өсөлт нь бусад бүтээгдэхүүний гарцыг бодитоор бууруулдаг.
4. Тухайн улсын хувьд элбэг байгаа нөөцийн нийлүүлэлт өндөр байдаг ба нийлүүлэлт нь өндөр байгаа нөөцөө түлхүү ашиглаж үйлдвэрлэдэг бүтээгдэхүүнээ ихээр үйлдвэрлэхийг чухалчилдаг. Худалдааны H–O загварын гол дүгнэлт бол: тухайн улс нь элбэг байдаг нөөцөө түлхүү ашиглаж үйлдвэрлэдэг бүтээгдэхүүнээ экспортлох хандлагатай байдаг.
5. Бүтээгдэхүүнүүдийн харьцангуй үнийн өөрчлөлт нь нөөцүүдийн харьцангуй орлогод хүчтэй нөлөө үзүүлдэг болон худалдаа нь харьцангуй үнүүдийг өөрчилдөг зэргээс хамаараад олон улсын худалдаа нь орлого хуваарилалтад хүчтэй нөлөө үзүүлдэг. Тухайн улсын элбэг байдаг нөөцийн эзэмшигч нь худалдаанаас ашиг олдог бол ховор байдаг нөөцийн эзэмшигчид нь худалдаанаас алдагдал хүлээдэг.
6. Олон улсын худалдааны бодит загваруудад улсуудын хоорондох хөдөлмөр болон капитал гэх мэт хүчин зүйлүүдийн үнийн тэгшитгэлийг гаргаж ирдэг. Бодит байдал дээр, нөөцийн ялгаатай байдал, худалдааны хязгаарлалт болон олон улсын технологийн ялгаа зэргээс хамаараад хүчин зүйлийн үнийг тэгшитгэлүүд төгс тодорхойлогдож чаддаггүй.
7. Худалдаанд хожигч болон хожигдогч гэж байдаг. Гэвч тодорхой нөхцөлд хоёр тал хоёулаа хожигч байх боломжтой.
8. Ихэнх эдийн засагчид орлого хуваарилалтан үзүүлэх олон улсын худалдаа нөлөөнд төдийлөн санаа тавьдаггүй. Энэ хуваарилалтын тухайд бол, худалдаа нь эдийн засгийн өөрчилөлтийн бусад олон хэлбэрүүдээс төдийлөн ялгагдахгүй ба илүү нарийн дүрэм шаардлагагүй гэж үздэг. Цаашилбал, ... (яасан юм болдоо :-))
9. Гэсэн хэдий ч, бодит байдал дээр худалдааны бодлогод орлого хуваарилалт чухал ач холбогдолтой. Ялангуяа, орлого хуваарилалт нь худалдаанаас хэн нь хожиж, хэн нь алдаж байгааг хэлж өгдөг.
10. H–O загварын эмпирик нотолгоонууд байдаг боловч ихэнх эдийн засагчид дэлхийн худалдаа эсвэл дэлхийн хүчин зүйлүүдийн үнийг нөөцийн ялгаатай байдал ганцаараа тайлбарлана гэдэгт итгэдэггүй. Харин ч нөөцийн ялгаатай байдал гэдгийн оронд олон улсын технологийн ялгаатай байдал зайлшгүй чухал нөлөөтэй гэдгийн хүлээн зөвшөөрдөг. Гэсэн хэдий ч, Н–О загвар нь яах аргагүй чухал юм. Ялангуяа, орлого хуваарилалт дахь худалдааны нөлөө судлах гол арга болдог.
No comments:
Post a Comment